CL.

1334, Juli 13. Breslau.

Notariatsinstrument über den von dem Herzoge Bolko II. von Schlesien und Münsterberg mit dem Kloster geschlossenen Sühnevertrag.

In nomine domini amen. Magnifico principe domino Boleslao duce Slesye et domino Lygnicensi procuratore legittimo et procuratorio nomine illustris principis domini Bolconis ducis Slesye et domini de Munsterberg, prout in instrumento Nycolai Conradi de Lemberg notarii publici manu confecto plenius continetur, ex parte una et religioso viro fratre Theodrico abbate suo et conventus sui monasterii in Camencz Cyst. ord. nomine ex altera coram nobis Apeczcone canonico et officiali Wrat. presentialiter constitutis, dictus dominus Bolezlaus dux sponte et libere procuratorio, quo supra, nomine est confessus, quod licet idem dominus dux Bolco de Munsterberg nuper malorum ductus consilio eisdem . . abbati . . conventui et monasterio in Camencz effractione serarum in monasterio et grangiis ipsius, ablatione annonarum et aliarum rerum supellectilium, iniectione manuum in monachos dicti monasterii et conversos, captione ipsorum et incarceratione et persecutione personarum eiusdem monasterii et expulsione fratrum et monachorum de ipso monasterio per se et nonnullos suos satellites, magna dampna et graves iniurias duxerit irrogandas, propter que canonica monitione premissa in eum et suos complices, auctoritate reverendi in Christo patris domini Nankeri Wrat. episcopi ad instantiam eorundem . . abbatis et conventus excommunicationis et familiam ipsius remotionis a divinis ac terram totam interdicti fuerunt sententie promulgate. Ipse tamen nunc saniori ductus consilio, cupiens a(u)xiliante domino, in semitis iusticie dirigere gressus suos, volensque ad cor reverti et agere penitencie dignos fructus, cum ipsis . . abbate et conventu pacis federa reformavit; dictus itaque dominus Bolezlaus, procuratorio nomine eiusdem domini Bolconis ducis pro satisfactione et aliquali emendi dampnorum et iniuriarum predictorum, dat, donat et tribuit ac data, donata et attributa esse per dominum dominum ducem Bolconem sponte et ex certa scientia esse asseruit dicto fratri Theodrico abbati recipienti vice et nomine dicti sui monasterii in Camencz, per decem annos a futuro festo beati Mychahelis proxime computandos, omne ius seu dominium, potestatem, iudicium, quod provinciale dicitur, merum et mixtum inperium, si quod ipsi duci Bolconi conpetebat vel quod habebat in ipso monasterio Camencz et universis dicti monasterii grangiis, curiis, allodiis, ortis, molendinis, pratis, agris, paschuis, nemoribus, silvis, piscinis et aliis aquis ac omnibus et quibuscunque rebus et iuribus mobilibus et inmobilibus, in quorum possessione vel quasi est vel hactenus fuit monasterium supradictum, sic, quod predictus dux Bolco infra eosdem decem annos per se vel alium seu alios, publice vel occulte, directe vel indirecte a dictis . . abbate conventu vel singularibus monachis seu conversis et quibuscunque personis, ad monasterium ipsum vel grangias seu bona alia ipsius pertinentibus, quacunque occasione vel causa seu colore quesito, non debet exigere vel extorquere aliquas exactiones, collectas, sturas, pecunias monetales, precaria, subsidia, pecuniam dextralialem, pecuniam pecudum seu pecorum, nec aliquid aliud, sive in pecunia, sive in aliis aliquibus vel iuribus consistat in hoc instrumento expressum vel non expressum, quocunque nomine censeatur, dictusque dominus dux Bolco predicto tempore, nec propter terre custodiam, nec propter defectum alimentorum nec quamcunque aliam causam vel occasionem, per se vel alium seu alios, ad idem monasterium Camencz et grangias, allodia et curias ipsius descensus vel stationes faciet sive moram, nullaque pro se vel suis alimenta petet, falcones, canes venaticos, venationes, aucupes et quoscunque alios vel equos ad monasterium vel bona eorum non mittet, nec occasione eorum ab ipsis aliquid postulabit nec aliquod quodcunque onus inponet, sed dicto tempore permittet eosdem . . abbatem, conventum et monasterium in Camencz in omnibus bonis suis et iuribus pacifica possessione et plenissima libertate gaudere, hoc tamen adiecto, quod, si aliquos extraneos vel peregrinos seu etiam incolas terre dicti ducis, milites seu alios nobiles, quos dictus . . abbas propter eorum potentiam seu suam inpotentiam cohercere non posset in bonis monasterii rixari vel alias excedere forte contingeret, propter quod pecuniaria debetur pena mulctari. Si quidem pena ipsis infligenda decem marcas excesserit, residuum, quod fuerit ultra decem marcas, fysco vel camere ipsius ducis . . applicari debebit, decem vero marce vel infra debent monasterio applicari omnium tamen casum et omnes causas, cuiuscunque generis etiam si per eas pena sangwinis iure debeat irrogari et inter quascunque personas iudicabit non aliquis officiatus ducis, sed quicunque per . . abbatem generali vel speciali conmissione ad iura reddendum fuerit deputatus, sic tamen, quod, si aliquis vel aliqui tam potentes existerent, qui per . . abbatis iudicem coherceri non possent, tunc iudex deputandus a duce predicto in subsidium ad iudicandam cum iudice monasterii assumi debeat et admitti; qui tamen hac occasione nullum emolimentum aliud usurpabit, nisi, ut superius est expressum. Item nomine, quo supra, dictus dominus Bolezlaus dux dat, donat et tribuit ac data, donata et attributa esse per dictum dominum Bolconem ducem sponte et ex certa scientia esse asseruit per dictum decennium dicto fratri Theodrico recipienti, ut supra, omne ius ducale, dominium, potestatem, iudicium, quod pravinciale dicitur, merum et mixtum inperium, ut supra dicitur, si quod ipsi domino duci Bolconi quocunque modo vel nomine conpetebat: in omnibus villis monasterii supradicti, tribuens eis potestatem sua propria auctoritate absque alia requisitione ipsius ducis vel suorum officialium, omnia iura ducalia in eorum villis exigendi et recipiendi ac inpignorandi pro eis, si negata fuerint, ac pignora distrahendi, sic, quod pignorati pro distractis pignoribus nullam coram quocunque iudice ecclesiastico vel seculari actionem contra eosdem abbatem et conventum valeant intentare. Illa tamen iura ducalia, si sic vocari debeant, que prius per eundem ducem Bolconem nobilibus viris Petro dicto Camerario ac Budow militibus ac Peczconi Schof in bonis dicti monasterii sunt donata, in supra dicta donatione minime continentur, nam alias donata per eum et in alias translata personas per eum donari noqueunt iterato. Insuper nomine, quo supra, dictus dominus Bolezlaus dux dat, donat et tribuit ad datum, donatum attributum esse per ipsum dominum ducem Bolconem asserunt dicto fratri Theodrico abbati recipienti vice et nomine eiusdem sui monasterii perpetuum annuum censum trium fertonum, qui eidem duci in opido Wartha ratione defectus monete hactenus conpetebant; sic quod monasterium dictum censum perpetue possidere debeat et habere. Sepe dictus namque procurator procuratorio nomine ipsius ducis Bol. dictos abbatem, conventum et monasterium voluit et vult deinceps omnium predictorum datorum esse veros et legittimos possessores ac in signum conditionis prefecte ipse asseruit dictum Bol. ducem omnia et singula premissa ipsorum . . abbatis, conventus et monasterii nomine possidere. Porro si abbas cum conventu aliquam grangiam vel curiam suam in ius Theutonicum locare decreverit, promisit idem procurator, quo supra nomine, quod a die locationis huiusmodi faciende totalem libertatem per decem annos ab omnibus premissis angariis et perangariis habere debeat grangia vel curia sic locanda. Ceterum si supra dicti . . abbas et conventus aliquas villas suas, grangias, curias, molendina vel quascunque res seu possessiones venditione, permutatione, emphyteosi seu quocunque alienationis titulo in alias voluerit transferre personas ecclesiasticas seu etiam seculares, collegia vel universitates, promisit nomine, quo supra, dictus procurator . . sine difficultate illi vel illis, in quem vel quos huiusmodi possessio alienanda fuerit transferanda libere resignabunt. Premissa itaque omnia et singula idem procurator, nomine procuratorio predicti domini Bolconis, promisit, quod ipse ea servare debeat et non contravenire de iure vel de facto per se vel alium seu alios, publice vel occulte, directe vel indirecte, quocunque modo, ingenio, ratione vel causa, submittens eundem ducem Bolconem ac dominam Gutham coniugeni ipsius, inclitum Bolconem filium ipsius ac totam terram iurisdictioni reverendi in Christo patris domini . . archiepiscopi sancte Gneznensis ecclesie, qui est pro tempore, ac expresse, prorogans iurisdictionem ordinariam eiusdem archiepiscopi in ipsum . . ducem, . . filium, . . coniugem atque terram, ita quod, si predictus dux Bolco infra eosdem decem annos veniret contra predicta vel aliquod eorundem, predictis abbati, conventui et monasterio in bonis corum et iuribus quibuscunque, dampna, iniurias, molestias et violentias inferendo per se vel alium, ut prefertur. Si ipse . . abbas vel conventus de hoc querulati fuerint, et dampnum illatum vel iniuria irroga(ta) non excesserit centum marcas, abbas, qui est pro tempore, cum quinque fratribus monachis vel conversis sine alia vocatione vel requisitione eiusdem ducis, sine libelli oblatione ac litis contestatione omnique alio iuris ordine pretermisso coram predicto . . archiepiscopo vel episcopo Wrat. vel eorum altero seu deputando vel deputandis ab eis, vel ipsorum altero, quo maluerint, absente dicto duce Bolcone vel suo procuratore, per iuramentum, quod de dicenda veritate et credulitate prestabunt, deponetur, se scire vel credere, quod ipse dux per se vel alium dampnum intulit vel violentiam seu iniuriam irrogaberit, per ydem quoque iuramentum huiusmodi dampnum, iniuriam vel violentiam estimabunt ad certam pecunie quantitatem; et quod facta dicta probatione prefatus dominus . . archiepiscopus ad requisitionem . . abbatis et conventus predictorum sine alia dicti ducis vocatione vcl cause cognitione contra ipsum, . . coniugem, . . filium et terram per censuram ecclesiasticam procedere possit, ac si super dampnis, iniuriis et violentiis huiusmodi contra ipsum a suo iudice servato iuris ordine fuisset diffinita sententia prumulgata, que nulla appellatione suspensa in rem iudicatam totaliter transivisset, ut nisi infra mensem a die monitionis sibi faciende satisfecerit aut concordaverit cum . . abbate et conventu prescriptis, ipse excommunicationis, . . coniux et . . filius remotionis a divinis, et tota terra interdicti sententiis usque ad satisfactionem congruam innodentur. Si vero dampnum illatum vel iniuria seu violentia per dictum . . ducem, ut predicitur, predictis . . abbati et monasterio irrogata quantitatem centum marcarum excedat, similiter, ut supra proxime dicitur, procedetur et nichilominus idem procurator eundem ducem Bolconem nomine procuratorio obligavit, eidem . . abbati stipulanti et recipienti vice et nomine suo et monasterii sui ac nobis et subscriptis notariis stipulantibus et recipientibus vice et nomine sacrosancte Romane ecclesie, quod si durante eodem decennio dampnum ultra centum marcarum valorem intulerit monasterio supradictu, quod priori processu in suo robore duraturo quinquagintha marcas auri boni nomine pene XXV. scilicet camere sanctissimi in Christo patris domini . . pape, qui est pro tempore, et XXV. marcas residuas eisdem . . abbati et monasterio ipso facto solvere sit astrictus, submittens dictum . . ducem iurisdictioni auditoris camere et . . camerarii Romani pontificis, siquod ipse, si penam predictam inciderit, per penas camere et alias sicut domino . . pape visum fuerit, ad exigendum ipsam possit procedere contra ipsum. Et totiens quotiens contraventum fuerit, pena ipsa in solidum committatur, renunctiansque in premissis omnibus et singulis et certa ipsa omnium legum, canoni sive iuri, quo cavetur, quod archiepiscopus in subditos suffraganeorum nullam iurisdictionem nisi in certis casibus noscitur optinere, nec non iuri, quo dicitur, quod in non notoriis ordo iuris debeat observari, appellationi, supplicationi et omni alii auxilio, per quod presens instrumentum posset quomodolibet impugnari. Denique utreque partes expresse protestate fuerunt, quod per presentem ordinationem vel compositionem lapsis decem annis neutra earum debeat preiudicium gravari, sed dictus dux Bolco iure, si quod sibi ratione progenitorum suorum in bonis dicti monasterii competit, uti proponit, . . abbas vero et conventus, uti volunt omnibus libertatibus ipsi ordini et monasterio ipsorum concessis ab homine vel a iure; protestabaturque idem frater Theodricus abbas ibidem expresse suo et monasterii sui nomine, quod per presentem ordinationem sive concordiam non intenderet neque vellet auctoritati ipsius ordinarii in aliquo adimere, quominus posset et deberet auctoritate sua ordinaria procedere super premissis omnibus et singulis, cum et quotiens fuerit requisitus. Actum Wratislavie in domo nostre habitationis anno domini M°.CCC°.XXXIIIIto. indictione IIa, IIIo Ydus Julii, hora quasi sexta; presentibus strennuis viris dominis: Merbotone de Hayn, Stephano de Parchowicz, Speculo, Arnoldo de Rachinow, militibus; Hancone Engilgeri, magistro Franczcone de Goltberg advocato consistoriali Wrat. ac religiosis viris fratribus Tyczcone de Wartha, Syghardo monachis de Camencz monasterii prelibati et aliis multis testibus fidedignis ad premissa rogatis. In quorum omnium evidens testimunium et robur maioris firmitatis presens instrumentum per Nycolaum de Poutwynsdorph . . . conscribi et Nycolaum Conradi de Lemberg subscribi notarios publicos subscriptos fecimus ac sigillorum inclitorum principum dominorum Bolezlai et Bolconis predictorum nec non ingenue domine Guthe ducisse coniugis prefati domini ducis Bolconis ac etiam nostri appensione muniri.
Signa notariorum.
Et ego Nycolaus quondam Heynrici de Poutwynsdorph, clericus Wrat. dyocesis publicus imperiali auctoritate notarius, huic ordinationi, compositioni, concordie, obligationi, submissioni, renuntiationi ac aliis omnibus et singulis, ut supra scribitur, una cum prescriptis testibus et Nyculao Conradi de Lemberg, notario publico subscripto, anno, mense, indictione, die, hora et loco, quibus supra, presens interfui, et ea mea manu ad mandatum domini mei . . officialis prescripti et votivam instantiam predictarum partium conscripsi et in hanc formam publicam redegi, meo signo consueto et nomine proprio consignando in testimonium omnium premissorum. Et ego Nicolaus Conradi de Lewenberg, clericus Wrat. dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius, prescriptis omnibus et singulis una cum prescripto notario Nicolao de Boutwynsdorph publico et prenominatis testibus presens interfui, meque ex mandato dicti domini officialis in testem hic supscripsi presensque instrumentum signo meo cousueto et nomine in testimonium premissorum signavi anno, indictione, mense, die, hora et loco, quibus supra.

Or. Perg. An gedrehten Schnüren von rothgrüner Seide hängen die wohlerhaltenen Siegel des Herzog's Boleslaus von Schlesien und Liegnitz (Reitersiegel; Umschrift: † S . BOLEZLAI . DEI . GRA . DVCIS . SLESIE . ET . DOI . LEGNITZENSIS.), des Herzogs Bolko II. von Münsterberg (Reitersiegel; Umschrift: † S . POLCONIS . DVCIS . SLESIE . ET . D(E) . MVNSTERBERCH.), der Herzogin Gutha (thronende, weibliche Gestalt: † S . GVTHE . DVCISSE . SLIE . ET . D(E) . MVNSTERBCH.); das vierte S., des Officials Apeczco, in rothem Wachs ist von ovaler, oben und unten zugespitzter Form und stellt einen vor einem Pulte sitzenden und lesenden Geistlichen vor; darüber das Brustbild eines Bischofs. Umschrift: † S . APETZCOIS . D . FRANKINSTEIN . IVRIS . P(ER)ITI . OFFICIAL . WRAT.). Frömrich S. 68-71.

Codex Diplomaticus Silesiae, hrsg vom Vereine für Geschichte und Alterthum Schlesiens, Bd 10, Urkunden des Kloster Kamenz. Hrsg von Dr Paul Pfotenhauer, Breslau 1881.